Jakie są rodzaje trądziku i czym się od siebie różnią? W tym artykule znajdziesz najczęstsze typy, ich charakterystyczne objawy oraz możliwe przyczyny. Podpowiemy też, jak dopasować pielęgnację krok po kroku, aby wspierać skórę problematyczną.
Spis treści
- Czym jest trądzik i dlaczego powstaje?
- Rodzaje pryszczy i wyprysków na twarzy – jak je rozpoznać?
- Główne rodzaje i typy trądziku – charakterystyka najczęstszych odmian
- Jak leczyć trądzik? Kompleksowe podejście do problemu
- Prawidłowa pielęgnacja cery trądzikowej – plan działania w 4 krokach
- Rodzaje trądziku – kilka słów na koniec
Czym jest trądzik i dlaczego powstaje?
Większość z nas doskonale wie, czym jest trądzik. Kojarzymy go z wykwitami skórnymi zlokalizowanymi najczęściej na twarzy, ale także na szyi, dekolcie, ramionach i plecach. Przyglądając się bliżej temu problemowi warto wyjaśnić, że jest to przewlekła choroba, której towarzyszy stan zapalny skóry. Szacuje się, że różne formy trądziku dotyczą ponad 80% społeczeństwa, a nawet połowa przypadków występuje u osób w każdym wieku, nie tylko u nastolatków.
Mówiąc „trądzik”, zwykle mamy na myśli pryszcze. W rzeczywistości jednak objawy są bardziej złożone. Poszczególne rodzaje wyprysków na twarzy oraz ciele mogą przyjmować postać:
- zamkniętą,
- otwartą,
- grudkową,
- krostkową,
- ropną,
- torbielowatą,
- miejscową lub rozległą.
Zmianom trądzikowym często towarzyszy zaczerwienienie, obrzęk, łuszczenie skóry czy świąd. Ich rozdrapanie może prowadzić do powstawania głębokich blizn. W miejscu wykwitów dochodzi też do zaburzeń melanogenezy, co sprzyja tworzeniu się nieestetycznych, często bardzo ciemnych przebarwień.
Niestety trądzik nie jest tylko schorzeniem dermatologicznym. Nieestetyczne zmiany wywierają ogromny wpływ na sferę emocjonalną, są źródłem kompleksów, a nawet wycofania z życia społecznego. Aby zadbać o własną psychikę i uniknąć trwałych następstw w postaci blizn i przebarwień, warto podjąć odpowiednie leczenie. Dzięki odpowiedniej pielęgnacji i – w razie potrzeby – leczeniu farmakologicznemu można skutecznie opanować zmiany trądzikowe, odzyskując zdrową skórę i dobre samopoczucie.
Rodzaje pryszczy i wyprysków na twarzy – jak je rozpoznać?
Wypryski na twarzy mogą mieć różne przyczyny i postać – od drobnych zaskórników po bolesne guzki. Zrozumienie, z jakim rodzajem zmian masz do czynienia, to pierwszy krok do skutecznego leczenia.
Zmiany niezapalne – od czego wszystko się zaczyna?
Podstawą leczenia zmian skórnych jest określenie ich przyczyn. Bezpośrednim powodem powstawania wykwitów są cztery procesy zachodzące w skórze, takie jak:
- Nadprodukcja sebum – sebum stanowi naturalną wydzielinę gruczołów łojowych. W optymalnej ilości substancja ta odpowiada za ochronę, nawilżanie i natłuszczanie skóry, zapewniając jej jędrność i napięcie. Jednak w nadmiarze sebum zatyka ujścia mieszków włosowych, prowadząc do zastojów inicjujących powstawanie zmian trądzikowych.
- Zaburzona hiperproliferacja keranocytów nabłonkowa – to nadmierny rozrost komórek skóry w obrębie mieszka włosowego. W jego następstwie tworzą się mikrozaskórniki – naturalnie złuszczające się komórki naskórka przemieszczają się do wnętrza mieszka, gdzie wraz z gromadzącym się łojem prowadzą do jego zatykania.
- Proliferacja mikroorganizmów – pod wpływem powyższych zmian powstaje środowisko sprzyjające namnażaniu się drobnoustrojów bakteryjnych, które obejmując zmianę skórną, pogłębiają problem wykwitów.
- Reakcja zapalna – zaburzenia skórne oraz namnażanie się bakterii uruchamiają układ immunologiczny. Drobnoustroje wydzielają czynniki, które zmieniają skład łoju skórnego. Dochodzi do wzmożonych procesów obronnych na czele z miejscową reakcją zapalną, która odpowiada m.in. za zaczerwienienie, obrzęk i niekiedy za gromadzenie się ropnych wydzielin.
Przyczyny powstawania wykwitów są złożone i nie do końca poznane. Jednak istotne znaczenie odgrywają predyspozycje genetyczne. Zwiększone prawdopodobieństwo rozwoju trądziku dotyczy osób, których mamy również miały ten problem. Prawdopodobnie wynika to m.in. ze skłonności do wzmożonej produkcji hormonów nadnerczy. Nie dziedziczymy więc trądziku, a poniekąd podatność do nadprodukcji sebum.
Zapalne rodzaje krost i pryszczy – kiedy pojawia się stan zapalny?
Stan zapalny w przebiegu trądziku pojawia się, gdy zablokowany mieszek włosowy zostaje skolonizowany przez bakterie – najczęściej Cutibacterium acnes. To właśnie wtedy zwykły zaskórnik może przekształcić się w bolesną grudkę, krostę lub torbiel. Im głębiej sięga zapalenie i im dłużej się utrzymuje, tym większe ryzyko powstania blizn lub przebarwień pozapalnych.
Przypuszcza się, że zaburzenia keratynizacji i blokowanie ujścia mieszka włosowego następuje pod wpływem działania drażniącego przez nadmiar łoju i bakterie. Do zaburzeń keratynizacji (złuszczania) komórek dochodzi także pod wpływem androgenów. Hormony płciowe regulują również wydzielanie łoju skórnego.
Sprawdź również: Podskórne pryszcze – skąd się biorą i jak się ich pozbyć?
Właśnie dlatego w trądziku wieku pokwitania główną przyczyną wykwitów są intensywne zmiany hormonalne, a dokładniej zwiększone stężenie hormonów androgenowych. Trądzik hormonalny może jednak dotyczyć także osób dorosłych, zwłaszcza chorujących na schorzenia, takie jak np. zespół policystycznych jajników, zaburzenia pracy nadnerczy, cukrzyca. Do zaburzeń hormonalnych może dochodzić także pod wpływem czynników środowiskowych, głównie stresu.
Ogromny związek z występowaniem trądziku mają czynniki środowiskowe. Jako możliwe przyczyny wymienia się takie jak:
- Dieta – niezdrowa dieta zaburza gospodarkę hormonalną. Ponadto niektóre składniki pokarmowe, zwłaszcza o wysokim indeksie glikemicznym, mogą przyczyniać się do namnażania bakterii.
- Intensywny lub chroniczny stres – pod wpływem stresu wydzielane są hormony, które pobudzają produkcję sebum i przyspieszają keratynizację komórek.
- Promieniowanie ultrafioletowe (UV) – pod wpływem nadmiaru promieni słonecznych główny składnik łoju skórnego – skwalen – ulega utlenieniu, co może wzmagać reakcję zapalną i zwiększać złuszczanie się komórek ścian mieszków włosowych.
- Palenie tytoniu – nikotyna zaburza mikrokrążenie, utrudnia odżywienie i dotlenienie tkanek, spowalnia syntezę kolagenu oraz elastyny, a także wzmaga produkcję sebum.
- Niewłaściwa pielęgnacja – niedostateczne oczyszczanie skóry z nadmiaru sebum, a także zbyt intensywne złuszczanie naskórka może prowadzić do podrażnienia mieszków włosowych i powstawania trądziku.
Główne rodzaje i typy trądziku – charakterystyka najczęstszych odmian
Choć słowo „trądzik” kojarzy się wielu osobom wyłącznie z problemem wieku dojrzewania, w rzeczywistości obejmuje ono różne schorzenia o odmiennym przebiegu i przyczynach. Warto poznać ich główne typy, by móc lepiej rozpoznać problem i dobrać odpowiednie leczenie.
Trądzik pospolity (acne vulgaris) – najpowszechniejszy typ trądziku
Jak sama nazwa wskazuje, trądzik pospolity, inaczej zwyczajny, występuje najczęściej u osób w różnym wieku. Zwykle obejmuje on środkowe części twarzy, takie jak strefa T, ale także czoło i policzki. Niekiedy krostki pojawiają się wzdłuż linii skóry owłosionej oraz na innych jej partiach. Ze względu na charakter zmian oraz stopień ich nasilenia ten rodzaj dzieli się na:
- trądzik zaskórnikowy – jest to łagodna postać schorzenia, która cechuje się występowaniem zaskórników, jednak bez reakcji zapalnej,
- trądzik grudkowo-krostkowy – objawia się występowaniem typowych „pryszczy” niekiedy z czerwoną, zapalną otoczką i surowiczą wydzieliną,
- trądzik guzkowo-cystowy – krosty różnej wielkości przyjmują postać wypukłych cyst wypełnionych ropą,
- trądzik piorunujący – najcięższa postać trądziku zwyczajnego, w której przebiegu występują nie tylko grudki i pryszcze, ale także inne objawy, takie jak np. stan zapalny, zaczerwienienie, obrzęk, wydzielina, zaskórniki.
Ciężkie postacie trądziku – ropowiczy, skupiony i bliznowaty
Trądzik ropowiczy czy też torbielowaty (acne phlegmonosa) występuje rzadziej w porównaniu do pospolitego, jednak zwykle ma cięższy przebieg i trudniej go opanować. Charakteryzuje się występowaniem torbieli wypełnionych ropą. Zmiany często są bolesne, a po pęknięciu lub rozdrapaniu pozostawiają głębokie blizny. W przypadku trądziku torbielowatego samodzielna pielęgnacja skóry może okazać się niewystarczająca. Jest to schorzenie przewlekłe, w przypadku którego warto skonsultować się z lekarzem dermatologiem.
Trądzik skupiony (acne conglobata) różni od pozostałych rodzajów zwykle mniejszą rozległością zmian. Może dotyczyć skóry twarzy, ale także pleców, klatki piersiowej, a nawet pośladków, jednak najczęściej nie obejmuje dużej powierzchni ciała. W jego przebiegu obserwuje się miejscowe, ropne torbiele i duże zaskórniki. Tego typu rodzaje krost na twarzy często występują u mężczyzn. Ich leczenie również powinno odbywać się pod okiem specjalisty.
Trądzik bliznowaty (acne keloidea) charakteryzuje się z kolei bliznowcami, które tworzą się w obrębie wykwitów skórnych. Do jego pojawiania się prawdopodobnie przyczyniają się podrażnienia mechaniczne, spowodowane np. goleniem lub strzyżeniem. Z tego powodu zmiany zwykle lokalizują się na skórze owłosionej głowy, szyi i potylicy. Powstające blizny najczęściej są wyraźne, o jasno zaznaczonym kolorze.
Trądzik różowaty – czy to na pewno trądzik?
Trądzik różowaty (rosacea) najczęściej dotyczy kobiet. Jest to choroba przewlekła, która charakteryzuje się zaczerwienieniem centralnej części twarzy, a także wykwitami w postaci grudek i krostek. Ten typ trądziku spowodowany jest łojotokiem, zaburzeniami hormonalnymi i naczynioruchowymi. Do nasilenia objawów może dochodzić pod wpływem różnych czynników, takich jak np.:
- zjedzenie pikantnego pokarmu,
- wypicie gorącej herbaty,
- podrażnienie przez mydło,
- wahania temperatury.
Skóra z trądzikiem różowatym wymaga łagodnej, bezzapachowej pielęgnacji, najlepiej bez alkoholu, SLS-ów i olejków eterycznych. Dobrym wyborem będą kosmetyki wzmacniające naczynia krwionośne i działające przeciwzapalnie, np. z alantoiną, pantenolem, niacynamidem czy ekstraktem z wąkroty azjatyckiej.
Inne rodzaje trądziku – wywołany, kosmetyczny, mechaniczny
Trądzik może zostać wywołany przez konkretne czynniki. W takiej postaci zmiany zwykle znikają samoistnie po wyeliminowaniu ich etiologii. Trądzik wywołany różni się od pozostałych typów nie objawami, a przyczyną. Odpowiadają za niego konkretne czynniki, dlatego może lokalizować się na twarzy, jak i innych partiach ciała.
Wyróżnia się:
- trądzik kosmetyczny – może odpowiadać za niego łojotok spowodowany niewłaściwą pielęgnacją skóry, a także stosowanie kosmetyków zapychających ujścia gruczołów łojowych,
- trądzik polekowy – odpowiadają za niego stosowane leki, takie jak np. barbiturany, steroidy, jod, witamina B12,
- trądzik zawodowy – wynika z częstego kontaktu z substancjami, które mogą powodować zmiany skórne, takimi jak np. chlor, oleje, zanieczyszczenia,
- trądzik niemowlęcy – przyczyną są hormony matki lub niewłaściwe preparaty stosowane do pielęgnacji skóry noworodka.
Przeczytaj także: Pielęgnacja cery trądzikowej – jakich błędów nie popełniać?
Jak leczyć trądzik? Kompleksowe podejście do problemu
W większości przypadków stosuje się leczenie miejscowe. Niektóre rodzaje trądziku mogą jednak wymagać:
- ustabilizowania gospodarki hormonalnej,
- wprowadzenia farmakoterapii.
W przypadku ciężkiej postaci trądziku zapalnego dermatolog może zalecić również stosowanie środków o działaniu przeciwzapalnym i przeciwbakteryjnym.
Trądzik to choroba przewlekła, która dotyczy twarzy oraz ciała, dlatego zawsze niezwykle ważna jest odpowiednia pielęgnacja skóry. Terapia powinna obejmować kilka metod jednocześnie. Wówczas prawdopodobieństwo wyeliminowania nieestetycznych grudek i zmniejszenie ryzyka trwałych zmian skórnych znacznie spada.
Prawidłowa pielęgnacja cery trądzikowej – plan działania w 4 krokach
Skóra trądzikowa wymaga szczególnego podejścia – delikatnego, ale zarazem skutecznego. Nie chodzi tylko o usuwanie zmian, ale o:
- odbudowę bariery hydrolipidowej,
- regulację sebum,
- zapobieganie nawrotom.
Zbyt agresywne kosmetyki, nieregularność lub pomijanie niektórych kroków może prowadzić do pogorszenia stanu skóry. Dlatego przemyślany plan pielęgnacyjny w czterech krokach pozwoli Ci lepiej zapanować nad trądzikiem.
Krok 1: Oczyszczanie – delikatne, ale skuteczne
Jeśli pozostawiasz na twarzy resztki filtrów, makijażu lub sebum, skóra nie ma szans się ustabilizować. Sam żel myjący to za mało – nawet przy braku makijażu warto wdrożyć dwuetapowe oczyszczanie.
Najpierw sięgnij po Oil Face Cleanser. To olejek do demakijażu, który rozpuszcza nawet wodoodporny makijaż i filtry przeciwsłoneczne. W kontakcie z wodą zmienia się w lekką emulsję, łatwo się spłukuje oraz nie pozostawia tłustej warstwy. Zawartość oleju z awokado i witaminy E sprawiają, że kosmetyk jednocześnie pielęgnuje i chroni skórę przed przesuszeniem.
Drugi etap to Face Cleanser – pianka myjąca bez SLS i silnych detergentów. Dzięki delikatnym substancjom powierzchniowo czynnym oraz glicerynie oczyszcza bez naruszania mikrobiomu skóry. Działa również jako bufor – stabilizuje pH oraz przygotowuje skórę na dalsze etapy pielęgnacji.
Oba te produkty znajdziesz w zestawie do demakijażu od Swederm.
Krok 2: Złuszczanie i regulacja – klucz do gładkiej skóry
Nadmierne rogowacenie naskórka, zatkane pory i nierówności… To codzienność przy cerze trądzikowej. Dlatego złuszczanie to jeden z najważniejszych kroków pielęgnacyjnych.
Zamiast mechanicznych peelingów, które mogą podrażniać i zaostrzać stany zapalne, postaw na Multi-acid Enzymatic Peeling in Powder. To multikwasowy peeling enzymatyczny w pudrze, który aktywuje się w kontakcie z wodą. Zawiera papainę i kwasy PHA, które delikatnie:
- usuwają martwe komórki naskórka,
- wygładzają powierzchnię skóry,
- redukują przebarwienia.
Co ważne – peeling nie tylko złuszcza, ale również nawilża oraz łagodzi, dzięki obecności alantoiny i kwasu poliglutaminowego. Możesz stosować go nawet przy cerze wrażliwej, naczyniowej czy mocno przesuszonej.
Krok 3: Nawilżanie i regeneracja – nie zapominaj o barierze ochronnej!
Mit: cera trądzikowa nie potrzebuje nawilżenia. Prawda? Im bardziej przesuszysz skórę, tym więcej sebum zacznie produkować w obronie. Dlatego nawilżanie oraz odbudowa bariery hydrolipidowej to konieczność.
W tej roli świetnie sprawdzą się lekkie, beztłuszczowe formuły oraz substancje aktywne, takie jak kwas hialuronowy, alantoina czy betaina. Po intensywnym oczyszczaniu lub złuszczaniu skóra potrzebuje ukojenia, które ograniczy ryzyko podrażnień i pomoże jej szybciej się zregenerować.
Dodatkowym wsparciem może być Lerosett, czyli maska oczyszczająca, która – choć znana z właściwości detoksykujących i regulujących sebum – działa także regenerująco. Dzięki zawartości jonowej glinki Ghassoul, cynku, wapnia i magnezu:
- przyspiesza gojenie zmian,
- minimalizuje ryzyko powstawania blizn,
- widocznie wygładza strukturę skóry.
Krok 4: Ochrona przeciwsłoneczna – obowiązkowy element w walce z trądzikiem i przebarwieniami
Jeśli chcesz skutecznie walczyć z trądzikiem, musisz zaprzyjaźnić się z… kremem z filtrem. Promieniowanie UV nasila stany zapalne, zwiększa produkcję sebum, a przede wszystkim utrwala przebarwienia pozapalne. Co gorsza, brak fotoprotekcji zmniejsza skuteczność wielu składników aktywnych.
Dowiedz się więcej: Promieniowanie UV – dlaczego warto chronić przed nim skórę?
Rozwiązanie? SUN CARE SPF 50 – lekki, nietłusty krem przeciwsłoneczny, który nie zapycha porów, nie bieli skóry i idealnie sprawdza się pod makijaż. Zawiera kwas hialuronowy, witaminy C i E oraz roślinne ekstrakty, które nie tylko chronią przed słońcem, ale także pielęgnują cerę problematyczną.
Dzięki zawartości alantoiny i bisabololu działa łagodząco, dlatego jest odpowiedni nawet dla bardzo wrażliwej skóry. Stosuj go codziennie – niezależnie od pory roku oraz pogody.
Rodzaje trądziku – kilka słów na koniec
Każdy typ trądziku – czy to pospolity, różowaty, hormonalny, czy zapalny – wymaga innego podejścia i precyzyjnie dobranej pielęgnacji. Najważniejsze to dobrze rozpoznać problem. Świadome działanie oraz konsekwencja zawsze przynoszą efekty.
Jeśli szukasz skutecznych, dobrze skomponowanych produktów do skóry trądzikowej, sprawdź ofertę Swederm. Znajdziesz u nas m.in. delikatne środki do demakijażu, enzymatyczne peelingi, maski glinkowe, esencje, sera i lekkie kremy z SPF, które będą wspierać Twoją walkę z niedoskonałościami.
